Bir Olayın Birden Fazla Nedeni ve Sonucu Olması: Hayatın İçindeki Karmaşa
Kayseri’nin sabahları çok soğuktur, bilirsiniz. Özellikle kışın, ne zaman evden çıkmaya çalışsam, bir anda gözlerim yanar, burnum donar ve sanki her adımda zaman biraz daha yavaşlar. Ama bu soğuk sabahlarda bile bir şeyin sıcak olduğunu hissederim: içimdeki belirsizlik. Belirsizlik, hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır, değil mi? Tıpkı hayatımda sıklıkla karşılaştığım bir sorunun nedenini ya da sonucunu bulmakta zorlanmam gibi. Bir olayın birden fazla nedeni ve birden fazla sonucu olmasına ne denir, diye sormuştum bir gün. Ve o an fark ettim: Aslında hayat da tam olarak böyle bir şey.
Her Şey Bir Sabah Başladı
Hikâyem bir sabah, üniversitedeki bir sınıfta başladı. İlgisiz bir dersi dinlerken, içimden çok başka bir şeyin düğümleri çözülüyordu. O dersle ne kadar ilgileniyorsam, bir o kadar da kafamda birbirinden bağımsız düşünceler vardı. Dışarıda yağmur yağıyor, penceremin kenarındaki damlalar düşerken sanki o damlalar her birinin ayrı bir amacı, ayrı bir yolu olduğunu hissediyordum. Tıpkı hayat gibi… Her şey bir araya gelir ama birinin başka bir yolu seçmesi ya da başka bir şey yapması her şeyi değiştirebilir. Bir olayın birden fazla nedeni ve birden fazla sonucu olması aslında hayatın ta kendisiydi.
O sabah, okuldaki bir grup arkadaşımla tartışmaya başladık. Herkesin bir görüşü vardı, her biri farklı bir açıdan bakıyordu duruma. Tartışma, herkesin kişisel bakış açılarından besleniyordu, ama en önemlisi, konunun sonunda, birinin cevabı kadar, her birimizin hayatına dair nedenleri sorgulamamız gerektiğini fark ettik. O an gözlerimi kapattım ve düşündüm: Bir olayın birden fazla nedeni ve birden fazla sonucu olmasına ne denir? Bu soruyu kafamda döndürdüm ve aslında cevabın çok basit olduğunu düşündüm. Karmaşa… Hayat işte tam olarak böyle bir şeydi. Herkesin yaşadığı farklı bir gerçeklik vardı. Bizim bu gerçeğimizi, bazen bilerek bazen de farkında olmadan değiştiriyorduk.
Hayatın Belirsizliği ve Beni Yoran Karmakarışıklık
Bir olayın birden fazla nedeni ve birden fazla sonucu olduğunu en derin şekilde hissettiğim anlardan birini, üniversiteye başladığım dönemde yaşamıştım. Çevremdeki insanlar, çok farklı düşüncelere sahipti. Kimisi bir sorun karşısında ne yapacağını biliyor, kimisi bambaşka bir yoldan gidiyordu. Mesela bir arkadaşım, okulda çok başarılı olmasına rağmen evde ailesinin beklentilerine uymaya çalışıyordu. Başka bir arkadaşım ise ne yapacağını hiç bilmiyor, ama sürekli geleceğe dair belirsizlikle yaşamak zorunda hissediyordu. İkisi de farklı bir yol seçmişti, ama ikisinin de içinde aynı kaygı vardı: Ya her şeyin nedeni bir hata ise?
İçimdeki o karmaşıklığı, ilk başlarda anlayamamıştım. O gün, okuldan sonra kahve içmek için bir kafeye gitmiştim. Oturup bir süre düşündüm. İnsanların, hep aynı tür olaylara farklı tepkiler verdiğini fark ettim. Kimi olayları içselleştirir, kimisi üstünden geçer, kimisi tepki verir, kimisi kabullenir. Ama her olayda, her birinin sonu farklı olurdu. Ve bunun nedeni, her bir kişinin içsel dünyası, geçmişi ve algısıydı. Yani bir olay, binlerce farklı biçimde şekillenebilirdi.
Karmaşa, Ama Bir Şeyin Farkına Varmak
O gün öğrendim ki, bir olayın hem birden fazla nedeni hem de birden fazla sonucu olabilir. İkisi de birbirine bağlıdır, ama birbirinden ayrıdır. Mesela bir insanın alacağı kararlar, etrafındaki herkesin hayatını etkileyebilir, ama bir başkasının hayatına hiç dokunmadan da devam edebilir. Kiminin sonucu mutluluk, kiminin sonucu hüsran olabilir. Ama tüm bu olasılıklar, bir noktanın birleşiminden ortaya çıkar.
Duygularımın karmaşasına kapılmamak ve her şeyin nedenini sorgulamak beni çok yormuştu. Ama sonra, o karmaşayı fark etmek ve kabul etmek, aslında beni bir adım ileriye götürdü. Yani, hayatın içindeki kararsızlık, belirsizlik ve belki de çözülmemiş meseleler, aslında bir şekilde beni ben yapan unsurlardı. O karmaşayı kabul ettikçe, daha güçlü ve daha kararlı bir insan oldum.
Sonuçlar ve Yeni Bir Anlayış
Bugün, kaybolmuş gibi hissettiğim o sabahı hatırlıyorum. Şimdi, farklı bakış açıları ve insanların içinde bulunduğu duygusal dünyaların beni nasıl etkileyebileceğini daha iyi anlıyorum. Bir olayın birden fazla nedeni ve birden fazla sonucu olmasına ne denir? Bu soru, bana sadece bir matematiksel çözüm değil, bir hayat dersiydi. Çünkü hayatta hiçbir şey düz çizgiyle gitmez. Her şey, değişkenlerin etkisiyle şekillenir. Kimisi bu değişkenlerle mutlu olur, kimisi kaybolur. Ama her durumda, her değişkende büyür ve şekil alırız.
Bir olayın çok farklı nedenleri ve sonuçları olabilir. Ancak bizler, bu nedenleri ve sonuçları kendi iç yolculuklarımızda anlamaya başladıkça, daha net bir şekilde kucaklarız hayatı. Duygusal karmaşıklıklar, aslında bize güç verir. Hayatın içindeki bu denklemi çözmeye çalışmak, belki de en güzel yolculuk.